Zorunlu kısa açıklama:

En ünlüsü Kapital olan onlarca kalın cildin biraz dışına çıkıp 1. Enternasyonal’in kuruluşuna katkıda bulunan, farklı ülkelerden gelen işçi ve sosyalistlere konuşmalar yapan örgütçü eylem adamı Marx’a arşivdeki ilk çalışmada içten bir “merhaba” demiştik. Şimdi de Ekim Devrimi’nin yıldönümünde, Üçüncü Rus Devrimi’nde (ilki 1905, ikincisi 1917 Şubat) eylem adamı devrimci Lenin’e kısa ve vurucu metinler aracılığıyla göz atıyoruz. 

Arşiv belgelerine enternasyonal işçi sınıfı hareketinin dönüm noktası olan Ekim Devrimi’ni daha iyi anlayabileceğimiz Lenin imzalı BİRİNCİ VE İKİNCİ GÜN yazılarıyla devam ediyoruz. İlki, Bolşevik Partinin Merkez Komitesine hitaben yazılmış olan “Yoldaşlara Mektup”tur. Mektup 6 Kasım 1917 tarihini taşır ve ertesi gün, yani devrim gününün tarihsel önemi kadar parti örgütüne talimatları özlü bir biçimde iletir. Diğerleri iktidarı ele geçiren Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti’nin 7 Kasım toplantısında aldığı kararlardır.

Burada kararları yayımlandığı tarihlere göre değil, alındığı tarihlere göre BİRİNCİ VE İKİNCİ GÜN olarak sıralıyoruz. Elbette İç Savaş’a kadar günlük olarak bu kararları izlememiz imkânsız. Ama İç Savaş, emperyalist müdahale ve ambargo, Brest-Litovsk Anlaşması, NEP, Lenin’e suikast, vb. gibi kritik kavşaklardaki önemli belgeleri de yeri geldikçe yayımlayacağız. O korkunç dünya savaşı ortamında emperyalist dünya basınının tepkisini merak edenler, günümüzün Gazze’sine anaakım Batı medyasının yaklaşımlarına bakarak gerçekçi bir tablo çizebilirler. Batı’da elbette Ekim Devrimi’ni coşkuyla karşılayan sınıfsal güçler, siyasal yapılar ve medya organları vardı. Örneğin, en önemli gazetecilerden biri olan John Reed’in Dünyayı Sarsan On Gün adlı çalışması büyük ses getirmişti. Devrime enternasyonalist destekle ilgili belgeleri yeri geldikçe yayımlarken, çok sayıda yazar, entelektüel, sendikacı, siyasetçinin gözlemlerini okuyacağız.     

***

BİRİNCİ GÜN

7 KASIM 1917

EKİM DEVRİMİ VE LENİN

MERKEZ KOMİTE ÜYELERİNE MEKTUP

Yoldaşlar, 

Bu satırları 24’ünün [6 Kasım] akşamı yazıyorum. Durum aşırı kritik. Aslında şimdi ayaklanmayı geciktirmenin ölümcül olacağı kesinlikle net. 

Ben, tüm gücümle yoldaşları şimdi her şeyin bıçak sırtında olduğunu, bizim konferans ya da kongrelerle (hatta Sovyet kongreleriyle) değil, sadece halklarla, kitlelerle, silahlı halkın mücadelesiyle çözülebilecek sorunlarla karşı karşıya olduğumuzu kavramaya çağırıyorum. 

Kornilovcu burjuvazinin topyekûn saldırısı ve Verkhovski’nin görevden alınması,  beklemememiz gerektiğini gösteriyor. Ne pahasına olursa olsun, hemen bu akşam, bu gece, önce subay adaylarını (direnirlerse yenip) silahsızlandırdıktan sonra hükümeti tutuklamalıyız.

Beklememeliyiz! Her şeyi kaybedebiliriz!

İktidarı derhal ele geçirmenin yararı, halkın (kongrenin değil de ilk planda halkın, ordunun ve köylülerin) Verkhovski’yi uzaklaştırıp ikinci bir Kornilov komplosu planlayan Kornilovcu hükümet karşısında savunmak olacaktır.

İktidarı kim ele geçirmeli? 

Şimdilik bu önemli değil. Sadece halkın çıkarlarının, ordunun çıkarlarının (hemen barış önerisi), köylülerin çıkarlarının (hemen topraklara el konularak, özel mülkiyetin kaldırılması), tüm açların çıkarlarının gerçek temsilcilerine devredeceğini ilan edecek olan Devrimci Askeri Komite ya da “bir başka kurum” iktidarı ele geçirmesi önemli.

Hiç vakit kaybetmeden seferber olması gereken tüm ilçeler, tüm alaylar, tüm kuvvetler ısrarla hiçbir koşulda – tekrarlıyorum, hiçbir koşulda – 25’ine kadar iktidarın Kerenski ve çevresinin eline bırakılmamasını talep etmek için heyetlerini derhal Devrimci Askeri Komite’ye ve Bolşeviklerin Merkez Komitesi’ne göndersinler. Mesele mutlaka bu akşam ya da bu gece karara bağlansın.

Bugün zaferi kazanabilecekken (bugün kesinlikle zaferi kazanacakken) oyalanan ve yarın çok şeyi, aslında her şeyi kaybetme riskini alan devrimcileri tarih affetmez.

Eğer bugün iktidarı ele geçirirsek, Sovyetlere karşı değil ama onlar adına ele geçireceğiz.

İktidarı ele geçirmek ayaklanma işidir; siyasal amacı ise iktidarı ele geçirdikten sonra netleşecektir.

25 Ekim’deki [7 Kasım] sallantıdaki oylamayı beklemek ya felaket ya da tam bir formalite olur. Tartışmasız, halkın böylesi sorunları oyla değil, zor kullanarak karara bağlama hakkı ve ödevi var. Devrimin kritik anlarında, halkın kaçınılmaz olarak kendi temsilcilerine, hatta en iyi temsilcilerine bile talimat verip onları beklememe hakkı ve görevi var. 

Tüm devrimlerin tarihi bunu kanıtlanmıştır. Devrimin kurtuluşunun, barış teklifinin, Petrograd’ın kurtuluşunun, kıtlıktan kurtuluşun, toprağın köylülere devredilmesinin kendilerine bağlı olduğunu bile bile fırsatın kaçmasına izin vermek ağır bir suç olur.

Hükümet çöküşün eşiğinde. Ne pahasına olursa olsun ölümcül darbe indirilmelidir.

Eylemi ertelemek ölümcül olur. 

24 Ekim’de (6 Kasım) yazıldı. İlk kez 1924’te daktilo edilmiş kopyadan yayımlandı. 

LENİN, CW 26, 234-235; belgeler (Russian Revolution (1938), Documents of Soviet History, vol 1) ve First Decrees of Soviet Power ile karşılaştırıldı. 

***

RUSYA YURTTAŞLARINA! 

Geçici Hükümet devrilmiştir. Devlet iktidarı, Petrograd proletaryası ve garnizonunu yöneten Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti’nin organı Devrimci Askeri Komite’nin eline geçmiştir. 

Halkın uğruna savaştığı amaç, yani derhal demokratik bir barış, toprak mülkiyetinin kaldırılması, işçilerin üretimde kontrolü ve Sovyet iktidarının kurulması teklifinin yerine getirilmesiyle bu amaca ulaşılmıştır. 

Yaşasın işçi, asker ve köylü devrimi! 

PETROGRAD İŞÇİ VE  VE ASKER TEMSİLCİLERİ SOVYETİ

DEVRİMCİ ASKERİ KOMİTESİ

25 Ekim [7 Kasım] 1917, saat 10.00. 

Rabochy i Soldat No. 8. 

25 Ekim (7 Kasım) 1917 

Elyazmasıyla doğrulanan gazete metnine göre yayımlanmıştır. 

 ***

“DEVRİM MUZAFFER OLMUŞTUR”

[Askeri Devrimci Komite’nin Duyurusu, 7 Kasım]

Tüm demiryolu istasyonları; posta, telefon ve telgraf şubeleri işgal edilmiştir. Kışlık Saray ve [Saha Komutanlığı] Karargâhı’nın telefon haberleşmesi kesilmiştir. Devlet Bankası elimizdedir. Kışlık Saray ve [askeri] personeli teslim olmuştur. Şok birlikleri dağıtılmış, subay adayları hareketsiz bırakılmıştır. Zırhlı arabalar Devrimci Komite’nin safına geçmiştir. Kazaklar hükümete itaati reddetmiştir. Geçici Hükümet’e görevden el çektirilmiştir. İktidar Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyet Devrimci Komitesi’nin elindedir.

Kaynak:  Novoe Vremia, No. 14907, 8 Kasım 1917, s. 2.

[THE BOLSHEVIK REVOLUTION 1917—1918 DOCUMENTS AND MATERIALS

By JAMES BUNYAN and H. H. FISHER, 1934]

***

“PETROGRAD ASKERİ DEVRİMCİ KOMİTE’NİN ELİNDEDİR”

[Askeri Devrimci Komite’nin Askerlere Telsiz Mesajı, 7 Kasım]

Petrograd, Petrograd Sovyeti’nin Askeri Devrimci Komitesi’nin elindedir. İşçi ve askerlerin birlikte çabası neredeyse kan dökülmeden zafer sağlamıştır. Kerenski hükümeti yıkılmıştır. Komite cepheye ve cephe gerisine provokasyona gelmeme, Petrograd Sovyeti’ni ve hemen barış teklifi sunacak, toprağı köylülere devredecek ve Kurucu Meclisi toplayacak olan yeni devrimci hükümeti destekleme çağrısı yapar. 

Yerel otorite İşçi, Asker ve Köylü Temsilcileri Sovyeti’ne geçmiştir. 

PETROGRAD SOVYETİ 

ASKERİ DEVRİMCİ KOMİTESİ

Kaynak:  Novoe Zhizn, No. 163, 8 Kasım 1917, s. 1.

[THE BOLSHEVIK REVOLUTION 1917—1918 DOCUMENTS AND MATERIALS

By JAMES BUNYAN and H. H. FISHER, 1934] 

***

PETROGRAD SOVYETİ TOPLANTISI

25 EKİM (7 KASIM) 1917 

V. I. Lenin 

PETROGRAD İŞÇİ VE ASKER TEMSİLCİLERİ SOVYETİ TOPLANTISI, 7 KASIM 1917

I.

SOVYET İKTİDARININ GÖREVLERİ ÜZERİNE RAPOR 

KISA GAZETE HABERİ

YOLDAŞLAR, Bolşeviklerin gerekliliğinden her zaman söz ettikleri işçi ve köylü devrimi gerçekleşmiştir. 

Bu işçi ve köylü devriminin anlamı nedir? Bu devrimin anlamı, en başta burjuvazinin ne boyutta olursa olsun hiçbir pay sahibi olmayacağı kendi iktidar organımız olan bir Sovyet hükümetine sahip olacağımızdır. Ezilen kitlelerin kendileri bir iktidar oluşturacaktır. Eski devlet aygıtı temellerinden yıkılarak, Sovyet örgütlenmeleri şeklinde yeni bir idari aygıt kurulacaktır. 

Şu andan itibaren, Rusya tarihinin yeni bir evresi başlıyor. Üçüncü Rus devrimi olan bu devrim sonunda sosyalizmin zaferine götürecektir. 

Hemen önümüzdeki görevlerden biri savaşa acilen son vermektir. Ama mevcut kapitalist sisteme sımsıkı bağlı olan bu savaşı sona erdirmek için, herkes açıkça biliyor ki sermayenin kendisinin yenilmesi gerekir. 

Burada bize İtalya, İngiltere ve Almanya’da şimdiden gelişmeye başlayan dünya işçi sınıfı hareketi yardım edecektir. 

Bizim uluslararası demokrasiye sunduğumuz adil ve acil barış önerisi, her yerde uluslararası proleter kitlelerde ateşli bir karşılık bulacaktır. Proletaryanın güvenini arttırmak için tüm gizli antlaşmalar hemen yayımlanmalıdır. 

Rusya’daki köylülerin ezici çoğunluğu, kapitalistlerle yeterince oyalandık, şimdi işçilerle birlikte yürüyeceğiz demişti. Biz toprak mülkiyetini sona erdiren tek kararnameyle köylülerin güvenini kazanacağız. Köylüler, köylülüğün kurtuluşunun sadece işçilerle ittifaktan geçtiğini kavrayacaklar. Üretim üzerinde gerçek bir işçi kontrolü kuracağız. 

Yeni gerçekleştirilen devrim, bizim şimdi uyum içinde çalışmayı öğrendiğimizi gösteriyor. Her şeyin üstesinden gelerek, proletaryayı dünya devrimine yönlendirecek kitlesel örgütlenme gücümüz var. 

Rusya’da şimdi proleter sosyalist bir devlet kurmaya yönelmeliyiz. 

Yaşasın dünya sosyalist devrimi!

II.

KARAR

Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti, Petrograd proletaryası ve garnizonunun muzaffer devrimini selamlar. Sovyet, kitlelerin bu alışılmadık biçimde kansız ve alışılmadık biçimde başarılı ayaklanmada gösterdiği dayanışma, örgütlenme, disiplin ve tam ittifakı özellikle vurgular. 

Sovyet, devrimin yaratacağı ve kent proletaryasına tüm yoksul köylü kitlesinin desteğini sağlayacak olan bir Sovyet hükümeti olarak işçi ve köylü hükümetinin sosyalizm yolunda kararlılıkla ilerleyeceğine olan sarsılmaz inancını ifade eder. Ülkeyi savaşın tarifsiz sefalet ve dehşetinden kurtarmanın tek yolu budur. 

Yeni işçi ve köylü hükümeti, tüm savaşan uluslara acilen adil ve demokratik bir barış teklifi sunacaktır.  

Toprak mülkiyetini derhal ortadan kaldırarak toprağı köylülere devredecektir. Ürün üretimi ve dağıtımı üzerinde işçilerin kontrolünü sağlayarak, aynı zamanda tek bir devlet girişimine dönüştüreceği bankaları ulusal denetim altına alacaktır. 

Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti, tüm işçilere ve tüm köylülere işçi ve köylü devrimini kararlılıkla ve tüm enerjileriyle destekleme çağrısı yapar. Sovyet, kent işçilerinin yoksul köylülerle ittifak halinde sert, yoldaşça bir disiplin sergileyerek, sosyalizmin zaferi için temel olan tam bir devrimci düzeni kuracaklarına olan inancını ifade eder. 

Sovyet, Batı Avrupa ülkelerinin proletaryasının sosyalizm davasında tam ve kalıcı bir zafere ulaşmamıza yardım edeceğine inanır. 

İzvestia, No. 207, 26 Ekim (8 Kasım) 1917.           İzvestia’da metne göre yayımlanmıştır.

V. I. Lenin 

İKİNCİ RUSYA İŞÇİ VE ASKER SOVYETLERİ KONGRESİNDE

 KONUŞMALAR, 7-8 KASIM 1917

I. 

İŞÇİLERE, ASKERLERE VE KÖYLÜLERE

İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyetlerinin İkinci Tüm Rusya Kongresi başlamıştır. Kongre’de Sovyetlerin ezici çoğunluğu temsil ediliyor. Ayrıca Köylü Sovyetlerinden çok sayıda delege de aramızda. Uzlaşmacı Merkez Yürütme Komitesi’nin görevine son verilmiştir. İşçi, asker ve köylülerin ezici çoğunluğunun iradesinden aldığı destekle, Petrograd işçileri ve garnizonunun başarılı ayaklanmasından aldığı destekle, Kongre yönetme yetkisini kendi eline almıştır. 

Geçici Hükümet devrilmiştir. Geçici Hükümet üyelerinin çoğunluğu şimdiden tutukludur. 

Sovyet hükümeti tüm halklara acil demokratik bir barış ve tüm cephelerde acil ateşkes teklifinde bulunacaktır. Toprak beylerinin mülklerinin, müştemilatının ve manastır topraklarının köylü komitelerinin kontrolüne tazminatsız devredilmesini sağlayacaktır. Orduda tam demokrasiyi getirerek asker haklarını koruyacak; üretimde işçi kontrolünü kuracaktır. Kurucu Meclisin belirlenen zamanda toplanmasını güvence altına alacak; şehirlere ekmek, köylere temel ihtiyaç maddelerinin sağlanmasını gözetecek; Rusya’da yaşayan tüm uluslara gerçek kendi kaderini tayin hakkını garanti edecektir.

Kongre’nin kararıyla, bölgelerde tüm iktidar gerçek devrimci düzeni sağlayacak İşçi, Asker ve Köylü Temsilcileri Sovyetlerine geçecektir. 

Kongre, siperlerdeki askerlere teyakkuz durumunda sağlam durma çağrısı yapar. Sovyetler Kongresi, yeni hükümetin tüm halklara doğrudan önereceği demokratik barışa ulaşıncaya kadar devrimci ordunun devrimi emperyalizmin tüm saldırılarına karşı savunmayı başaracağına inanır. Yeni hükümet, mülk sahibi sınıflara yönelik kararlı bir kamulaştırma ve vergilendirme politikasına başvurarak, devrimci ordunun tüm ihtiyaçlarını karşılarken, bir yandan da asker ailelerinin durumunu iyileştirmek için her şeyi yapacaktır. 

Kornilovcular – Kerenski, Kaledin ve diğerleri – Petrograd’a asker sevk etmeye çalışıyorlar. Kerenski’nin kandırarak Petrograd’a ilerlemek üzere harekete geçirdiği birkaç müfreze isyan eden halkın safına geçti. 

Askerler, Kornilovist Kerenski’ye faal bir direnişe geçin! Tetikte olun! 

Demiryolcular, Kerenski’nin Petrograd üzerine sevk ettiği bütün askeri trenleri durdurun! 

Askerler, işçiler ve çalışanlar, devrimin kaderi ve demokratik barışın kaderi sizin ellerinizdedir! 

Yaşasın Devrim! 

TÜM RUSYA İŞÇİ VE ASKER TEMSİLCİLERİ SOVYETLERİ KONGRESİ 

KÖYLÜ SOVYETLERİNİN DELEGELERİ 

25 Ekim (7 Kasım) 1917’de yazıldı.

26 Ekim (8 Kasım 1917) tarihli, 9 Numaralı Rabochiy i Soldat gazetesinde yayımlandı. 

Gazetede yer alan metne göre yayımlandı. 

BELGE KAYNAKLARI

1. THE RUSSIAN REVOLUTION

Writings and Speeches from the February Revolution to the October Revolution, 1917

1938, International Publishers, New York

2. LENİN, COLLECTED WORKS, VOL 26., PROGRESS PUBLISHERS

MOSCOW, 3. Baskı, 1977  

3. FIRST DECREES OF SOVIET POWER

compiled, with introduction and explanatory notes by YURI AKHAPKIN

1970, Lawrence & Wishart.  

4. THE BOLSHEVIK REVOLUTION

1917—1918

DOCUMENTS AND MATERIALS

By JAMES BUNYAN and H. H. FISHER

1934

STANFORD UNIVERSITY PRESS

Devam edecek…

[Arşiv taraması, çeviri ve düzenleme Sendika.Org için Ali Çakıroğlu tarafından yapılmıştır]