“Bu, tarihte inanılmaz derecede önemli bir an. Yapay zekanın gerçek faydaları ve maliyetleri hakkında bir tartışma başlatmamızın zamanı geldi. Çalışanlar Amazon’u daha önce daha iyi bir yola yönlendirdi ve bunu tekrar yapabiliriz. Gezegenimiz, insanları ve hayvanları için şu anda yaptığımız seçimler her zamankinden daha önemli”
Çevirmen notu:
Binden fazla Amazon teknoloji işçisi, Amazon CEO’su ve liderler takımına yönelik kamuoyuna açık ve sert bir uyarı mektubu yayımladı. Mektup, Amazon gibi teknoloji devlerinin yapay zekaya hızlı geçiş ve yapay zekanın baskı, savaş, soykırım, eko-kırım ve emek-kırım tarzı kullanım biçimlerini sert biçimde eleştiriyor ve mahkum ediyor. Amazon ve bağlı tüm işletmeler bütününde bizzat yapay zeka çalışanlarından (yönetici olmayanlardan, yani işçilerden) oluşacak, yapay zeka politika ve uygulamaları üzerinde denetim kurulları oluşturulmasını istiyor.
Kendilerini yapay zekanın geliştiricileri, makine eğiticileri ve kullanıcıları olarak tanıtan işçiler arasında çok sayıda yazılım geliştirme ve veri mühendisi, veri bilimci, sistem analisti, grafik tasarımcısı var. Mektuba Amazon işçileri dışında, dayanışma imzası atan 2400 işçi arasında da Microsoft, Google, Meta, Apple, Uber, Salesforce, Cisco, Space X, Boeing, Oracle, gibi diğer teknoloji tekellerinden işçiler ve üniversitelerden yapay zeka araştırmacıları var.
Mektup Amazon’un tam da yapay zekayı teknoloji işçilerini bastırma aracı olarak kullanarak, 14 bin işçiyi daha işten atma kararı açıkladığı bir dönemde yayımlandı. Başka deyişle, bir yandan Trump yönetiminin gerici-faşizan işçi-sendika-ekoloji düşmanı politikalarının ayyuka çıktığı, diğer yandan örgütlenme girişimleri artan teknoloji işçilerinin de kitlesel işten atma dalgalarıyla yapay zeka ile terbiye edilmek istendiği bir dönemde, yapay zekanın bu kullanım biçimlerine karşı bizzat yapay zekayı üreten, geliştiren, makine eğitimini gerçekleştiren, kullanan işçilerden gelen bu çıkış son derece önemli. ABD’de görülmemiş bir spekülatif şişmeye yol açan ve durgunlaşan kapitalist ekonominin devasa yapay zeka yatırımlarına bağımlılığını artıran yapay zeka balonunda tüm dünyayı da altında bırakacak bir çöküntü riskinin de arttığı koşullarda, tam da yapay zeka işçilerinden gelen bu çıkış, yapay zeka tartışmasını tam da olması gerektiği gibi, sınıf mücadelesi zeminine oturmak açısından önemli. Bu yüzden tam da yapay zekanın sınıf tabanından gelen bu çıkışı, Türkiye’de de gündemleştirmek, teknoloji işçilerinin mücadelesiyle sınıf dayanışmasını geliştirmek önemli.
Amazon teknoloji işçilerinin, yapay zekanın despotik ve emek-doğa kırımcısı kullanım biçimlerine dair, Amazon CEO’su Andy Jassy’e açık mektubunun Türkçe çevirisi:
Yapay zekanın (emeğe, insana ve doğaya) sorumlu bir şekilde yaygınlaştırılmasını talep ediyoruz.
Andy Jassy ve liderler ekibine:
Son yıllarda teknoloji liderleri, en güçlü yapay zekayı en önce inşa etme yarışlarını hızlandırdı. “Ya batarsın ya da çıkarsın”, “Yapay zeka hiçbir yere gitmiyor” ve “Onunla çalışırsın ya da yerini başkası alır” sözleri Amazon ve diğer iş alanlarında adeta birer mantra haline geldi.
Biz, aşağıda imzası bulunan Amazon çalışanlarının, küresel otoriterliğin yükselişte olduğu ve iklim krizini tersine çevirmek için en önemli yıllarımız olan bu dönemde bu agresif uygulama konusunda ciddi endişelerimiz var. Yapay zekanın geliştirilmesinde her türlü maliyetin haklı çıkarıldığı, ışık hızındaki yaklaşımın demokrasiye, işlerimize ve dünyaya inanılmaz zararlar vereceğine inanıyoruz.
Bizler yapay zekayı geliştiren, eğiten ve kullanan çalışanlarız, bu yüzden müdahale etme sorumluluğumuz var. İşte alarm zillerini çalmamızın nedeni:
Amazon, yapay zeka geliştirmek uğruna iklim hedeflerini bir kenara bırakıyor. Felaket düzeyindeki ısınmayı durdurmak için sadece birkaç yılımız var. 2040 yılına kadar net sıfır karbon emisyonu taahhüdüne rağmen, Amazon’un yıllık emisyonları 2019’dan bu yana yaklaşık yüzde 35 arttı. Yapay zeka yarışı bu açığı daha da açıyor. Şirket, yapay zeka için yeni veri merkezleri inşa etmek üzere 150 milyar dolar harcamayı planlıyor. Bunların çoğu kuraklık sıkıntısı çeken, kıt su kaynaklarını tüketecekleri bölgelerde veya enerji taleplerinin elektrik şirketlerini kömür santrallerini açık tutmaya veya yeni gaz santralleri inşa etmeye zorlayacağı yerlerde olacak. Amazon, veri merkezlerinin temiz enerji kullanmasını zorunlu kılacak mevzuatı bile iptal etti. Bu arada AWS[1] , petrol şirketlerinin daha fazla petrol ve gaz aramasına yardımcı oluyor.
Amazon, bizi yapay zeka kullanmaya zorlarken, aynı zamanda bizi gözden çıkarmanın daha kolay olduğu bir geleceğe yatırım yapıyor. Andy Jassy, Amazon’un yakında yapay zeka araçları ve “temsilcileriyle” dolu olacağını ve daha az insan çalıştırmayı beklediğini söyledi. (Kalan) işlerimizin “daha da heyecan verici ve eğlenceli” olacağını iddia ediyor, ancak aslında deneyimlediğimiz şey şu: Daha yüksek beklenen çıktı ve daha kısa zaman çizelgeleri, israfçı kullanım durumları için yapay zeka araçları geliştirme zorunluluğu ve kariyer gelişimine çok az yatırım yaparken yapay zekaya büyük yatırım. Lojistik sektöründeki çalışanlarımız, iş hızlandırmaları, gözetim, yaralanmalar ve tükenmişlikten özellikle etkilendi. Tüm bunlar, Amazon’un işçi haklarını koruyan Ulusal Çalışma İlişkileri Kurulu’nu anayasaya aykırı ilan etmeye çalıştığı sırada gerçekleşti.
Amazon, sıradan insanlar için daha az koruma sağlayan daha militarize bir gözetleme devleti inşa etmeye yardımcı oluyor. Amazon, Meta, Microsoft ve Google ile birlikte önümüzdeki on yıl boyunca yapay zeka üzerindeki devlet düzenlemelerinin yasaklanması için lobi yaptı; Trump, Yapay Zeka Eylem Planı’nda devlet düzenleme eylemlerini mali olarak caydırdı. Trump, yapay zekada “uyanıklığın” sona ermesini talep etti; Amazon, DEI’ye[2] olan taahhütlerini azalttı ve yönetime AWS için 1 milyar dolarlık bir kupon teklif etti, bir DOGE[3] çalışanı anlaşmayı “Başkan Trump’ın Yapay Zeka Eylem Planı’nın uygulanmasına yardımcı olacak temel bir parça” olarak adlandırdı. Ordu, yapay zeka teknolojilerinin son hızda olmasını istiyor; Amazon, otonom bir silah yazılım şirketiyle işbirliği yaptığını duyurdu. Trump’ın ICE[4] Müdürü, toplu sınırdışı etmeyi “Amazon Prime gibi, ancak insanlarla”[5] yürütmek istiyor; DHS ve Palantir’e[6] büyük çaplı bulut hizmetleri sağlayan Amazon, toplu sınırdışı etmeyi kelimenin tam anlamıyla destekliyor. Amazon, gözetleme devletini başka şekillerde de genişletiyor. Ring’i[7] yapay zeka öncelikli hale getiriyor ve polisin görüntü talep edebileceği bir aracı yeniden tanıtıyor; depo çalışanlarını ve elbette kendi müşterilerini gözetlemek için yapay zeka kullanıyor. Son olarak, Jeff Bezos, The Washington Post’un sahibi ve bu yayın üzerinde daha fazla kontrol sağlamaya başladı; diğer büyük yapay zeka oyuncuları ise Instagram ve X gibi kitle iletişim ekosistemlerini kontrol ediyor. Bu işbirlikleri devam ederse, giderek otoriterleşen bir hükümetin ve yapay zeka hakimiyeti yarışında sahip olduklarını iddia ettikleri ilkelerden vazgeçmeye hazır birkaç şirketin eline inanılmaz miktarda güç bırakmış olacağız.
Tüm bunlar göz korkutucu, ancak hiçbiri kaçınılmaz değil. Daha iyi bir gelecek hâlâ çok yakın, ancak bunun için yapay zekanın maliyetleri ve ihtiyaç duyduğumuz güvenlik önlemleri konusunda gerçekçi olmamız gerekiyor.
Amazon liderliğinin aşağıdakilere bağlı kalmasını talep ediyoruz:
Kirli enerjili yapay zekaya hayır.
“Yapay zeka iklim krizini çözecek” gibi belirsiz vaatlere artık yeter. Amazon, şunları içeren bir kamu planı uygulamalı: 1) tüm veri merkezlerini 7/24 yüzde 100 ek yerel yenilenebilir enerjiyle güçlendirmek, 2) petrol ve gaz şirketlerinin daha hızlı petrol çıkarması için özel yapay zeka çözümlerine son vermek ve 3) iklim taahhütlerini nasıl yerine getireceğine dair ayrıntılı, bilim destekli bir yol haritası yayınlamak.
Çalışanların sesinin olmadığı yapay zekaya hayır.
Şirket genelinde, yönetici olmayan kişilerden oluşacak, kuruluş düzeyindeki hedefler üzerinde önemli bir yetkiye sahip olacak, yapay zekanın bağlı organizasyonlarda nasıl kullanılacağı veya kullanılıp kullanılmayacağına, yapay zeka ile ilgili işten çıkarmaların ve personel dondurmaların nasıl yapılacağına veya yapılıp yapılmayacağına, yapay zeka kullanımının çevresel etki gibi yan etkilerinin nasıl azaltılacağı veya en aza indirileceği konularında yetki sahibi olacak etik yapay zeka çalışma gruplarının oluşturulmasını istiyoruz.
Şiddet, gözetim veya toplu sınırdışı etmeye dönük yapay zekaya hayır.
Amazon, fiziksel ürünlerden dijital altyapıya, filmlerden tıbbi hizmetlere kadar çok çeşitli ürün ve hizmetler satmaktadır. Gazze’deki sivilleri gözetlemeye yardımcı olması, insansız hava aracı savaşlarında uzmanlaşmış yapay zeka şirketleriyle işbirliği yapması veya toplu sınırdışı etme makinesini desteklemesi gerekmez.
Bu mektubu imzalayan Amazon çalışanları, sığınak inşa etmeye değil, daha iyi bir dünya inşa etmeye inanıyor. Yapay zekanın vaat ettiği kazanımların herkese daha fazla oyun oynama ve dinlenme özgürlüğü, aile ve arkadaşlarıyla vakit geçirme, doğanın büyüsüne kapılma, yaratma ve olduğumuz kişi olarak güvende hissetme fırsatı vermesini istiyoruz.
Bu, tarihte inanılmaz derecede önemli bir an. Yapay zekanın gerçek faydaları ve maliyetleri hakkında bir tartışma başlatmamızın zamanı geldi. Çalışanlar Amazon’u daha önce daha iyi bir yola yönlendirdi ve bunu tekrar yapabiliriz. Gezegenimiz, insanları ve hayvanları için şu anda yaptığımız seçimler her zamankinden daha önemli. Gurur duyabileceğimiz seçimler yapalım.
İmzalayanlar:
[1] Amazon Web Hizmetleri, Amazon’un Bulut Bilişim tekelci şirketi
[2] Federal hükümetin uygulamalarında eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılığı gözetmek için göstermelik bir kurum
[3] Kamu işletmelerinde verimlilik, işten atma ve özelleştirme için, bir dönem başında Musk’ın olduğu bir kıyım kurumu
[4] Göçmenler üzerinde terör estiren faşist sınır ve gümrük muhafaza ve göçmenlere karşı vahşi askeri operasyon ve sınırdışı etme teşkilatı
[5] “Amazon Prime gibi ama insanlarla”: ICE şefinin, Amazon’un aşırı hızlı kamyonlarla kargo taşıdığı gibi göçmenlerin kamyonlarla paket gibi sınır dışına atılması konusundaki sözleri
[6] Başta ABD, İngiltere, İsrail ve Almanya olmak üzere devletlere yapay zekalı istihbarat ve savaş kıyımları hizmeti veren en karanlık yapay zeka şirketleri
[7] Yapay zekayı kimlik tanımlama, teknik takip ve gözetim hizmetleri amacıyla kullanan bir Amazon şirketi.
[Amazon Climate Justice’de yayımlanan İngilizce orijinalinden Fuat Yücel Filizler tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir.]
